ابعاد ادبی و تاریخی منظومه« علی نامه »

thesis
abstract

منظومه حماسی علی نامه که در سال های اخیر نسخه منحصر به فرد آن چاپ شده است دستمایه تازه ای در اختیار حماسه پژوهان قرار داده است . با انتشار این اثر اکنون به جای خاوران نامه ابن حسام ، ظاهراً علی نامه را باید اولین حماسه دینی شیعی محسوب کرد . علی نامه در فاصله کمتر از پنجاه سال بعد از سرایش شاهنامه در خراسان سروده شده و اگر چه عمدتاً تقلیدی از شاهنامه است اما از نظر فکری در تعارض با آن سروده شده است . سراینده یک شیعی پر شور است و با این اثر خواسته است قهرمان دینی و مذهبی مورد قبول طبقه خود رابه جای قهرمان ملی به اجتماع روزگار خود معرفی کند . علی نامه هر چند در سطح ادبی واجد برخی ویژگی های کلام ادبی است اما در قیاس با شاهنامه متوسط شمرده می شود . محتوای علی نامه مطابق معتقدات جامعه شیعی روزگار شاعر است . قرائن دال بر آن است که شاعری که ظاهرا خیلی هم حرفه ای نبوده آن را به نظم کشیده است . علی نامه نسبت به حماسه های دینی بعد از خود از وقایع تاریخی دور نشده و ضمن حفظ آن روایات به تقلید از شاهنامه صحنه ها را آراسته و توالی داستانی و حماسی بدان ها بخشیده است . این منظومه همانند شاهنامه بر پایه متون روایی قبل از خود استوار است . وقایع صدر اسلام را کسانی چون ابو مخنف و نصر بن مزاحم مِنقَری قبل از علی نامه روایت کرده اند و مستوفی هروی با ترجمه الفتوح از ابن اعثم کوفی بعد از علی نامه و در همان منطقه خراسان وقایع را دنبال کرده است . ربیع ، سراینده علی نامه روایت خود را بر پایه منقولات ابو مخنف نهاده است. با ذکر این نکته که کتاب مستقلی از ابو مخنف در دست نیست اما منقولات او را کسانی چون جریر طبری پایه تاریخ خود در نقل روایت دو جنگ جمل و صفین قرار داده و بر روایات او اعتماد کرده اند . آنچه این منظومه را از تاریخ صرف جدا می کند و آن را واجد تعریف حماسه دینی می سازد این است که به حقایق تاریخی ، روح حماسی و افسانه ای و ادبی بخشیده است . به جای تقدیر باوری حاکم بر شاهنامه که طی آن خواب گزار و ستاره شمار حوادث را پیش بینی می کنند ، در علی نامه امام با تأیید پیامبر رویداد ها را پیش بینی می کند . یعنی همان ساختار حفظ شده اما فاعل عمل تغییر پیدا کرده است . اعمال خارق عادت و شگفت انگیز را نیز باید در حماسه دینی مطابق معتقدات مسلمانان کرامت نام نهاد چنان چه این اعمال شگفت انگیز در حماسه ملی هم جایگاه خاصی دارند و بخشی از روح اسطوره ای و حماسی اثر را می سازند .

similar resources

بررسی ویژگی های زبانی و ادبی منظومه ی تاریخی شهنشاه نامه ی احمد تبریزی

دوره ی مغول و تیموری، از مهم ترین دوره های شاهنامه سرایی و تاریخ نویسی منظوم در ایران است و منظومه های تاریخی بسیاری در این دو دوره به وجود آمده اند که بیشتر آنها به تقلید از شاهنامه ی فردوسی و بر اساس تاریخ های منثور سروده شده اند. منظومه ی شهنشاه نامه، سروده ی احمد تبریزی، یکی از تاریخ سروده های این دوره در باب تاریخ مغولان و احوال چنگیزخان و جانشینان او تا عهد سلطان ابوسعید بهادرخان است که ک...

15 صفحه اول

تحلیل ابعاد ادبی و تاریخی نفثه‌المصدور نسوی با رویکرد پدیدارشناسانه

«پدیدارشناسی» رویکردی فلسفی است که کیفیت پدیده‌ها را از نظرگاه شهود و مکاشفه بررسی می‌کند. این رویکرد از روزگاران کهن در بحث‌های فلاسفه وجود داشته است، اما به عنوان شیوه‌ای علمی و اصیل، اولین بار توسط ادموند هوسرل (1859ـ1938) در آلمان مطرح شد. در رویکرد پدیدارشناسانه، واقعیت پدیده‌ها بدون پیش‌داوری و پیش‌فرض‌ها آنگونه که در تجربۀ نخستین مؤلف وجود دارد، بیان می‌شود؛ به این صورت که شاعر یا نویسند...

full text

تحلیل و نقد عناصر حماسی منظومه علی نامه

چکیده: حماسه به عنوان یکی از انواع ادبی، همواره در دوره های خاص با درخشش خود به ضرورت حیات و هویت یک قوم و سرزمینش اشاره داشته است.در میان انواع مختلف حماسه، حماسه های تاریخی - مذهبی شکل و حالتی دگرگونه دارند. این نوع حماسه ها برگرفته از دل تاریخ و هویت دینی آنها هستند و به علت قرار گرفتن در زمان و مکان مشخص از اساطیر و افسانه ها فاصله می گیرند و بازتاب واقعیت ها و حقایق تاریخی-دینی اند.علی نا...

تحلیل مؤلفه های تاریخی ـ ادبی منظومه ی حماسی شاهنامه ی نادری

منظومه­ی حماسی شاهنامه­ی نادری منظومه­ای تاریخ­بنیاد است که به سرگذشت نادر و سپاهیانش و مردم ایران در دوره­ی افشاریه اختصاص دارد. یکی از بخش­های مهم وبرجسته­ی این منظومه، بخش مربوط به لشکرکشی نادرشاه به شبه قاره هند است که در این منظومه و دیگر کتب تاریخی با اختلافاتی در کم و کیف حوادث و زمان و مکان و شخصیت­ها آمده است. تحقیق حاضر بر آن است تا با شیوه­ی تحقیق کتابخانه­ای و با روش سنجشی - تحلیلی ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اراک

Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023